دستگاه سونوگرافی پرتابل بسیار کوچک یا هندهلد آن را تشخیص داد؟
پلورال افیوژن عارضه‌ای است که به اصطلاح، آب آوردن ریه نامیده می‌شود. پلور غشای نازکی است که بین حفره قفسه سینه و ریه‌ها وجود دارد. در افرادی که ریه‌های سالم دارند، مقدار کمی مایع بین ریه‌ها و قفسه سینه در غشای پلور وجود دارد تا از اصطحکاک آنها بر روی هم جلوگیری کند زیرا در طول تنفس (دم)، حجم ریه‌ها افزایش می‌یابد و منقبض می‌شوند.
در واقع با تجمع بیش از اندازه مایعات در پلور، فرد دچار پلورال افیوژن می‌شود. این عارضه می‌تواند کشنده باشد و بیمار باید سریعا تحت درمان قرار گیرد. برخی افراد ممکن است به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای نظیر ذات‌الریه، نارسایی قلبی، بیماری‌های کلیوی، بیماری‌های کبدی مانند سیروز کبدی و برخی سرطان‌ها مانند سرطان ریه و سرطان پستان دچار پلورال افیوژن شوند.
این عارضه در همه افراد یک علامت خاص ایجاد نمی‌کند و گاهی تنها با روش‌های تصویربرداری قابل مشاهده است. با این حال پلورال افیوژن در برخی افراد علائمی نظیر سرفه‌های خشک، دشواری تنفس و درد به هنگام تنفس ایجاد می‌کند.
تشخیص پلورال افیوژن ساده نیست و ممکن است علائم آن با سایر بیماری‌های ریه هم‌پوشانی داشته باشد. در مرحله اول پزشک با استفاده از استتسکوپ (گوشی پزشکی) به صدای ریه بیمار گوش می‌دهد. پس از معاینه بالینی بیمار، معمولا پزشک درخواست تصویربرداری از قفسه سینه می‌کند که ممکن است با رادیوگرافی، سی تی اسکن یا سونوگرافی انجام گیرد.
گاهی اوقات بیمار بد حال است و به صورت اورژانسی نیاز به دریافت مراقبت‌های پزشکی دارد. در این وضعیت استفاده از سونوگرافی برای عکس‌برداری از ریه توصیه می‌شود زیرا تصویربرداری با دستگاه‌های پرتابل سونوگرافی به سرعت انجام می‌گیرند و تصاویر به صورت هم‌زمان مشاهده می‌شوند. در بین سونوگرافی‌های پرتابل، دستگاه‌های بسیار کوچک یا هندهلد (handheld) از قابلیت بسیار بالایی برای کاربرد در بخش اورژانس و ICU برخوردارند. وزن این دستگاهها بسیار سبک است و می‌توان آنها را به مدت طولانی همراه داشت.
روش های تشخیص پلورال افیوژن یا آب آوردن ریه چیست؟
سی تی اسکن به عنوان استاندارد طلایی تشخیص پلورال افیوژن معرفی شده است. در سی تی اسکن علاوه بر ارزیابی پلور، امکان ارزیابی دقیق دیواره قفسه سینه، پارانشیم ریه و مدیاستین فراهم می‌شود. از محدودیت‌های استفاده از روش سی تی اسکن می‌توان به کمبود این دستگاه در هر منطقه اشاره کرد. این دستگاه قیمت بسیار بالایی دارد و بیماران باید برای انجام سی تی اسکن نوبت بگیرند که این امر تشخیص بیماری را در آنها به تعویق می‌اندازد. این مساله محدودیت بزرگی در مورد بیماران بدحال و بیماران تصادفی و اورژانسی ایجاد می‌کند.
روش اولیه برای بررسی پلورال افیوژن، رادیوگرافی ساده قفسه سینه است. برای اینکه پلورال افیوژن در رادیوگرافی قفسه سینه مشخص شود باید حداقل 175 میلی‌لیتر مایع در فضای پلور تجمع یافته باشد. با انجام رادیوگرافی‌های جانبی می‌توان این عارضه را با 75 میلی‌لیتر مایع تجمعی در فضای پلور هم تشخیص داد.
با این حال نمی‌توان برای تمام بیماران، رادیوگرافی را انجام داد. این موضوع به خصوص در بیماران بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) و بیماران تصادفی در بخش اورژانس اهمیت بیشتری می‌یابد. از طرفی برخی مسایل تکنیکی کیفیت تصاویر رادیوگرافی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. این مشکلات به خصوص زمانی که بیمار بر روی تخت دراز کشیده است، بیشتر نمایان می‌شود. این مشکلات شامل حرکت قفسه سینه در طول تصویربرداری، چرخش بیمار و فاصله کوتاه فیلم تا بدن است.
مقایسه سونوگرافی و رادیوگرافی در تشخیص پلورال افیوژن
از اواخر دهه 1960 سونوگرافی برای تشخیص پلورال افیوژن به کار گرفته شد. مطالعه‌ای که در سال 1976 انجام گرفت از حالت A-mode برای تشخیص پلورال افیوژن با حساسیت 93 درصد استفاده کرد. سایر مطالعات در طول سال‌ها نشان دادند که عملکرد سونوگرافی نسبت به رادیوگرافی در تشخیص پلورال افیوژن بهتر بوده است. هرچند که استفاده از سونوگرافی به اندازه رادیوگرافی قفسه سینه برای این کار رایج نیست.
در مقایسه با سونوگرافی، رادیوگرافی مزیت ارزیابی اسکلت و همچنین پارانشیم ریه و مدیاستین را دارد. علاوه بر این رادیوگرافی قابلیت بررسی تیوب‌ها و کاتترهای قفسه سینه را نیز دارد. از طرفی سونوگرافی توانایی شفاف‌سازی ضایعات کدر مانند افیوژن‌ها، آتلکتازیس‌ها و توده‌های متراکم را دارد. سال‌ها است که قابلیت سونوگرافی به تشخیص افیوژن‌ها و کاربرد در پروسجرهای تحت تصویربرداری محدود شده است. این موضوع باعث شده تا موفقیت پروسیجرهای تحت تصویربرداری مانند توراکوسنتزیس، درناژ و بیوپسی افزایش یابد و نرخ مرگ و میر کاهش پیدا کند.
در سال‌های اخیر، مطالعات نشان داده‌اند که در اندازه‌گیری حجم افیوژن، سونوگرافی نتایج بهتری نسبت به رادیوگرافی ایجاد می‌کند. در بین رادیولوژیست‌ها، سونوگرافی به عنوان یک روش حساس و خاص برای تشخیص افیوژن پلور شناخته می‌شود. سونوگرافی یک روش سریع، با هزینه پایین است که دستگاه پرتابل آن قابلیت حمل و نقل دارد و بدون استفاده از اشعه‌های یونیزه کننده می‌تواند تشخیص دقیقی از پلورال افیوژن را نمایش دهد. در صورتی که مطالعات بیشتری از صحت تشخیص پلورال افیوژن با سونوگرافی گزارش شود، استفاده از سونوگرافی می‌تواند به عنوان انتخاب اول برای ارزیابی بیماران مشکوک به پلورال افیوژن گسترش یابد.
مزایا و محدودیت های سونوگرافی پرتابل هندهلد در تشخیص پلورال افیوژن
در بخش اورژانس، زمان معاینه و تشخیص از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. پارامترهای ارزیابی پلورال افیوژن با تکنیک‌های سونوگرافی طی چند دقیقه شناسایی می‌شوند. از این رو می‌توان در موارد اورژانسی از سونوگرافی‌های پرتابل برای ارزیابی پلورال افیوژن استفاده کرد.
سونوگرافی پرتابل فوق سبک یا هندهلد (handheld) یک دستگاه سونوگرافی قابل حمل و سبک است که نسبت به سایر دستگاه‌های پرتابل قیمت پایین‌تری دارد. این دستگاه همانند سایر دستگاه‌های سونوگرافی پرتابل قابلیت تشخیص مایعات در فضای پلور و عوارضی مانند پلورال افیوژن را با صحت و دقت مناسب دارد.
وزن این دستگاهها در حدود 300 الی 600 گرم است و معمولا باتری‌های قوی دارند. پزشک می‌تواند به راحتی دستگاه‌های هندهلد را برای مدت طولانی همراه خود جابجا کند. در بیماران مبتلا به آمفیزم زیرجلدی و بیماران چاق تشخیص پلورال افیوژن با سونوگرافی دارای محدودیت است. همچنین در بیمارانی که قفسه سینه آنها با زخم، بانداژ یا کاتتر پوشیده شده باشد، سونوگرافی کامل قابل انجام نیست. نکته مهم دیگر بحث آموزش به پزشکان در رابطه با تشخیص‌های سونوگرافی است. یادگیری تکنیک‌های تشخیص افیوژن پلور پیچیدگی زیادی ندارد و می‌توان در یک بازه زمانی کوتاه آنها را آموزش داد.
با توجه به مزایای بسیار زیاد دستگاه‌های سونوگرافی پرتابل هندهلد در برابر محدودیت‌های آنها، توصیه می‌شود این دستگاهها برای تشخیص اولیه مایع آزاد درون بدن در بخش اورژانس مورد استفاده قرار بگیرند.
0 دیدگاه